Efesli Soranus
Efesli Soranus
Bilinen ilk çocuk hekimlerinden olan Soranus’un yaşamı konusunda çok az bilgi vardır. Bilindiği kadarı ile M.S. 90–138 yılları arasında yaşamıştır. Efes’te doğmuş, tıp eğitimini İskenderiye’de yapmış, M.S. 110–130 yılları arasında Roma’da yaşamıştır. Otuzdan fazla tıbbi eseri olduğu sanılmaktadır. Eserlerinde kadın hastalıkları, doğum, çocuk bakımı ve hastalıkları konuları geniş olarak işlenmiştir. Özellikle doğum konusundaki görüşlerine, kendisinden sonraki 1500 yıl boyunca yeni bir şey eklenmemiştir. Çocuk bakımı ve hastalıkları konusundaki görüşleri de önemlidir. Razi ve İbn-i Sînâ gibi İslâm hekimleri bu konularda Soranus’un etkisi altında kalmışlardır.
Soranus’un yaşadığı zamana göre yenilik sayılan önemli görüşleri vardır. Yeni doğan bebeğin şarapla yıkanmasını, gözlerinin yıkanmasını, sütanne seçiminde dikkatli olunmasını, dişlerinin çıkması geciken ya da “güç” olan çocukların diş etlerinin çizilmemesi, bacaklarının eğri olmaması için çocukların zamanından önce yürütülmemesini önermektedir.
Aşağıda Ruhrah tarafından derlenmiş olan Soranus’un çocuk bakımı ile ilgili iki makalesinin özetini bulacaksınız:
Yenidoğan bebeğin beslenmesi: Bebek doğduktan sonra dinlenmeye bırakılmalıdır ve en az iki gün emzirilmemelidir. Bu sürede, doğumdan önce annesinden geçen besinler kendisine yetecektir. Anne sütüne üçüncü gün başlanmalıdır. İlk iki gün ılık ballı su verilmelidir. Bal kaynatılmadan verilirse ağır gelir, gaz yapar; fazla kaynatılırsa kabızlık yapar. Bu nedenle hafif kaynatılmış bal verilmelidir. Genel olarak anne sütü ilk yirmi gün boyu peynirimsi olduğundan sindirimi güçtür.
Sütün uygun şekilde sulandırılması için tırnak ve su testleri: Tırnak testinde bir damla süt tırnak üstüne damlatılır. Süt uygun şekilde sulandırılmışsa yavaşça yanlara doğru yayılır, hafifçe sallanırsa eski şeklini alır. Eğer tırnak üzerine damlatılır damlatılmaz her yöne yayılırsa süt suludur; bal gibi yapışık olup, sallamakla şekli bozulmuyorsa koyudur. Su testi için süt, iki katı kadar su ile karıştırılır ve bir süre beklenir. Ortaya çıkan beyaz renk bozulmazsa sütün kıvamı iyidir[1].
